پرسپوليس

شاهين

شاهين باشگاهي بود كه در سال 1321 به دست يك معلم به نام دكتر عباس اكرامي با همكاري و همراهي گروهي از بهترين جوانان كشور كه عمدتاً دانشجو بودند بنا نهاده شد و مفاخر بزرگي چون اميرمسعود برومند ، امير عراقي ، شكيبي ، فاخري ، انصاري ، دكتر نادر افشار ، مرحوم پرويز دهداري ، حسينعلي كلاني ، جعفر كاشاني ، همايون بهزادي ، حميد شيرزادگان و ... تربيت كرده و به جامعه فوتبال ايران تقديم نمود.
 
شاهين داراي 402 تيم جوان با 62 شعبه در سطح كشور بود كه دكتر اكرامي اين تيم را بر پايه 3 اصل - اخلاق ، تحصيل علم و ورزش استوار ساخته بود.
 
شاهين در آن روزگار تنها دفتري بود در ورزشگاه امجديه(شيرودي فعلي) كه بازيكنانش براي تعليم در آنجا گرد هم مي آمدند. اين باشگاه براي اولين بار آموزش فوتبال را به صورت اصولي شروع كرد و نخستين جزوه آموزشي را كه در بر گيرنده اصول فوتبال بود و با استفاده از منابع جهاني تهيه و تنظيم گشته بود، جهت يادگيري در اختيار اعضاي خود قرار داد.
 
اين تيم به جهت سيستم و قدرت عجيبي كه بازيكنانش در كار حمله داشتند به ندرت اجازه ميداد حريفانش(حتي بزرگترينشان) خود را از شكست نجات دهند. ليكن بي درايتي و عدم دور انديشي مديران وقت باشگاه و كج سليقگي و انفعال دستگاه ورزش وقت كشور دست به دست هم داد و باعث شد بدليل پاره اي مسائل بعد از بازي اين تيم با تهرانجوان در هفته دهم در تاريخ 20/4/1346 اين باشگاه منحل گردد .
 
در ان بازي ناظم گنجاپور با وارد كردن سه گل در دقايق 61 ، 68 و 75 به درون دروازه تهرانجوان اين افتخار را بدست آورد كه تمام كننده كتاب پيروزي هاي شاهين براي هميشه باشد.
 
آن روز شاهين در هفته دهم بازي ها با 18 امتياز از 10 ديدار (در آن زمان براي هر پيروزي 2 امتياز منظور مي شد) و 19 گل زده و 7 گل خورده در صدر و دارايي با 16 امتياز در رديف دوم قرار گرفته بود.
 
اين بازي آخرين بازي شاهين بود در حالي كه در اين فصل 3 هفته از بازي هاي اين تيم مقابل شهرباني ، ديهيم و تاج باقي مانده بود ، ناگهان با اطلاعيه رسمي سازمان تربيت بدني از تاريخ 20/4/1346 شاهين منحل گرديد. پس از انحلال شاهين بازيكنان آن همچنان يكپارچگي خود را حفظ كردند و حدود يك سال محروميت را با ادامه بازي ها و تمرينات خود در زمين هاي خاكي سپري نمودند، تا اين كه باشگاه هاي مطرح آن روز در صدد جذب اين جوانان بي رقيب بر آمدند و از آن جمله باشگاه پاس خواهان كاشاني ، كلاني و همايون بهزادي بود و بعضي از باشگاه هاي ديگر همچون تاج بقيه آنان را مدنظر قرار داده بودند لذا شاهينيا به تكاپو افتادند تا از تفرق و پراكندگي مجموعه خود جلوگيري به عمل آورند ( از آن جمله مرحوم پرويز دهداري را مي توان نام برد ) و بر آن شدند تا اين مجموعه را در باشگاه پرسپوليس گردهم آورند.
 
و پرسپوليس ...
پرسپوليس باشگاهي بود كه در سال 1342 بدست علي عبده بنا شده بود و در آن رشته هاي بولينگ ، واليبال و بسكتبال فعال بود. پرسپوليس در لغت به معناي شهر پارسي است كه شهرت تخت جمشيد است و از دو كلمه پرس(پارس) و پوليس(در زبان يوناني به معناي شهر) تشكيل شده است. عبده از آمريكا به ايران آمده بود و در جامعه ورزشي آمريكا در رشته بوكس صاحب عنوان قهرماني بود. عبده مدت ها انديشه ايجاد تيم فوتبال پرسپوليس را با خود داشت و تيم فوتبالي را نيز ايجاد كرده بود كه تيمي ضعيف در رده دوم باشگاه هاي كشور محسوب مي شد و از اعضاي محبوب و ماندگار آن محمود خوردبين را مي توان نام برد.
 
پس از انحلال شاهين با درايت امير مسعود برومند و رايزني هاي مرحوم دهداري ، چند تن از بازيكنان قبلي شاهين در تركيب تيم دسته دومي پرسپوليس قرار گرفته و ترتيب يك مسابقه با تيم جم آبادان ( كه در آن زمان تيم صاحب نامي بود ) را دادند و پس از آن تمامي اعضاي شاهين به پرسپوليس پيوستند و محبوبيت شاهين بلند پرواز را به پرسپوليس هديه نمودند.
 
پرسپوليس بهار خود را در آغازين روزهاي سال 1347 با مربيگري دهداري (كاپيتان پيشين شاهين) و سرپرستي دكتر برومند آغاز كرد. مطابق مقررات اين تيم مي بايست كار خود را در فوتبال از دسته سوم و يا حداكثر از دسته دوم باشگاه ها شروع كند. اما انحلال چند تيم در اين زمان باعث گرديد تا به جاي مسابقات ليگ يكسري مسابقات رده بندي در سطح باشگاه هاي پايتخت برگزار شود. در آن مسابقات 44 تيم به رقابت پرداختند كه 4 تيم پرسپوليس ، تاج ، عقاب و پاس سرگروه گرديدند.
 
از آن پس پرسپوليس رسماً وارد مسابقات باشگاهي ايران گرديد. اين تيم در سال 1347 قدرت نمايي كرد و تمام رقيبان را پشت سر گذاشت و با عنوان قهرمان باشگاه هاي تهران جهت شركت در در مسابقات آسيايي تايلند عازم بانكوك گرديدند.
 

انتقال جمعي به پيكان
 در سال 1348 كارخانه ايران ناسيونال(ايران خودرو) با مديريت خيامي كه خود از طرفداران تيم شاهين بود درصدد تشكيل تيمي قدرتمند براي حضور در رده اول مسابقات و تبليغ محصولات اين شركت برآمد. پيكان نيز تا پيش از آن تيم فوتبال نه چندان قدرتمندي داشت كه بازيكن سرشناس آن علي پروين بود. مذاكرات عبده و خيامي نتيجه داد و تمامي بازيكنان تيم باشگاه پرسپوليس به پيكان پيوستند. خيامي مذاكراتي با چند تن از شاهينياي سابق انجام داده و آنان را به تيم پيكان دعوت نمود. با رفتن آنها افراد باقي مانده نيز راهي جز پيوستن به ايشان نديدند. لذا تمامي بازيكنان شاهين (به جز عزيز اصلي دروازبان شاهين) به پيكان مهاجرت كردند. خيامي با انديشه تشكيل باشگاهي حرفه اي به جذب مربي خارجي اقدام كرد و آلن راجرز را به ايران براي همكاري فرا خواند و در اين سال عنوان قهرماني باشگاه هاي ايران را از آن پيكان نمودند و در همين سال پيكان به جاي تيم ملي در تورنمنت جام دوستي نيز شركت كرده و در بين 5 تيم مقام نخست را از آن خود كردند.
 
از ديگر نكات جالب تيم پيكان، رقابت در برابر پرسپوليس در جام باشگاهها بود كه تك گل علي پروين نتيجه را يك بر صفر به سود پيكان خاتمه داد. در همين دوره از رقابت ها،پرسپوليس با دوازده امتياز در رده يازدهم قرار گرفت.
با گذشت يكسال بنا به دلايلي،خيامي از ادامه كار با تيم پيكان منصرف شد. او كه به فكر تاسيس تيمي حرفه اي بود، زمين اختصاصي براي تيم فوتبال تهيه كرده بود، به هر يك از بازيكنان يك دستگاه پيكان داده و جوايز نقدي قابل توجهي پرداخت كرده و حتي با آنها قرارداد بسته بود- اين كار در آن زمان تقريباً نو و جديد بود - به دلايل متعدد ادامه فوتبال پيكان را صلاح نديد و اين تيم را منحل اعلام كرد. مجدداً بازيكنان در سال 1349 به خانه خود برگشتند و قهرماني اولين دوره ليگ تخت جمشيد در سال 1350 را از ان خود كردند . پرسپوليس در 5 دوره برگزاري ليگ تخت جمشيد ، با كسب دو قهرماني ( ليگ اول و سوم ) و سه نائب قهرماني ، به عنوان پرافتخارترين باشگاه كشور شناخته شد .

بازگشت به پرسپوليس
با صدور رضايت نامه دسته جمعي بازيكنان پيكان، همگي آنها به پرسپوليس بازگشتند. تاريخ اين اتفاق 1349 بود.
بازيكنان پرسپوليس در اولين دوره ليگ تخت جمشيد - ليگ سراسري كشور- موفق شدند قهرمان شوند. در اين ميان علي عبده نيز شرايط مساعدي با ادامه حضور بسياري از افراد مسن - از جمله بازيكنان و مسئولان - را پيش رو نمي ديد. به همين دليل تصميم گرفت برخي از بازيكنان مشهور ولي پا به سن گذاشته را بازنشسته كند. اين اتفاق هم افتاد ولي پرسپوليس جايگاه خود را در ميان طرفداران ديروز شاهين كه حالا پرسپوليسي بودند از دست نداد. طي سال هاي برگزاري ليگ تخت جمشيد - پنج دوره تا پيش از انقلاب- پرسپوليس در ليگ اول و سوم مقام قهرماني را كسب كرد و در سه دوره ديگر نايب قهرمان شد.

پرسپوليس پس از انقلاب
با انقلاب اسلامي،تيم پرسپوليس دچار تحول و دگرگوني اساسي شد. اغلب بازيكنان قديمي آنرا ترك كردند. از اين رو مسابقات جام اسپندي كه درسال 1358 برگزار شد، تيم متحول شده پرسپوليس در رقابت ها شركت كرد. طي سال  هاي 1357 تا 1360 پرسپوليس نيز دچار ركود شد. طي اين سال ها علي پروين و چند نفر از ديگر همبازيانش سعي در حفظ قوام پرسپوليس داشتند.

دو نام جديد(آزادي- پيروزي)
در سال 1365 امتياز باشگاه پرسپوليس به بنياد مستضعفان و جانبازان واگذار شد و مسئولان اين نهاد، نام آنرا به آزادي تغيير دادند. تغييرات اخير مدت زيادي دوام نياورد و آزادي يا همان پرسپوليس توسط مسئولان بنياد به مرجع اصلي اش يعني سازمان تربيت بدني بازگردانده شد و مسئولان نهاد بنياد از ادامه اداره باشگاه صرفنظر كردند.
سازمان تربيت بدني به دليل محبوبيت اين تيم، خود اداره امور باشگاه را در دست گرفت و در اين زمان نام تيم از آزادي به پيروزي تغيير يافت. تغير نام پرسپوليس به پيروزي تا پايان دهه هشتاد ادامه داشت كه البته نام اصلي باشگاه در سازمان ثبت شركت ها «پيروزي(پرسپوليس)» به ثبت رسيده بود.

پيروزي(پرسپوليس)
درتمام سال هاي دهه 60 پرسپوليس با علي پروين به اغلب آن چيزي كه مي خواست رسيد. از پنج دوره قهرماني پي در پي در جام باشگاه هاي تهران كه الحق از ليگ برتر امروزمان چيزي كم نداشت تا طي مدارج قهرماني در كشور. در سال 1369 تيم ملي با هدايت پروين قهرمان بازي هاي آسيايي المپيك پكن شد.
در طول اين سال ها علي پروين مرد اول تمام ميادين فوتبال مخصوصاً پرسپوليس بود. او آنقدر محبوبيت داشت كه پس از كناره گيري از تيم، پس از درگيري با انصاري فرد در دهه60 ، وضعيت چنان آشفته شد كه مسئولان مجبور به بازگرداندن او تحت هر شرايطي شدند.
مرد اول پرسپوليس در اوايل دهه 70 و پس از ناكامي در مسابقات مقدماتي جام جهاني 1994 آمريكا در قطر به يكباره از تمامي ميدان هاي فوتبال دور شد. در اينكه او خود از تمامي تيم هاي فوتبال كنار كشيد يا كنار گذاشته شد هنوز بحث وجود دارد ولي اين حادثه در سال 1372 اتفاق افتاد.
پس از اين مديريت باشگاه به وزارت معادن و فلزات وقت سپرده شد. حسين محلوجي وزيروقت نيز اميرعابديني كه سابقه بازي در پيكان را نيز داشت و از مديران رده مياني وزارتخانه محسوب مي شد به سمت مديرعاملي انتخاب كرد.
با آمدن عابديني و تصميم اعضاي هيات مديره بنا بر استفاده از مربيان خارجي گذاشته شد. استانكو آمد و دو قهرماني ليگ 74 و 75 ايران را به دست آورد. در ليگ 76 پرسپوليس به دليل حضور 13 بازيكن در اردوي تيم ملي و مسابقات جام جهاني 1998 فرانسه، از مسابقات كنار كشيد.
در سال 1377پرسپوليس مجدد قهرمان شد ولي مهمترين اتفاق براي پرسپوليس در اين سال نه قهرماني در ليگ كه بازگشت پروين بود. قهرماني هاي متفاوت يكي پس از ديگري، ركورد پيروزي هاي متوالي و موارد اين چنيني در همان سال ها كسب شد. با اين حال در سال 1379 درگيري جديدي در باشگاه به وجود آمد و آن مسئله مديريت باشگاه بود. اين مسئله نيز تا يك روز مانده به سال 1381 و در 29 اسفند 1380 با راي دادگاه تجديد نظر به سود سازمان تربيت بدني در قائله درگيري سازمان تربيت بدني، حوزه هنري و حسين محلوجي باشگاه تا حدودي شكل ثابتي به خود گرفت و پس از سال ها به سازمان تربيت بدني ملحق شد.

پرسپوليس جديد
در دوره جديد مديريت تربيت بدني بر پرسپوليس نيز فراز و فرودهاي بسياري براي مردمي ترين تيم ايران به وجود آمد. پس از آرامش نسبي مشخص شدن مالك بعد از سالها اين بار تغييرات دولت ها بود كه اين باشگاه را آماج تغييرات و آشفتگي ها قرار ميداد. مديريت هاي مختلف روي كار آمده در طول اين سالها چيزي جز نزول اين تيم در فوتبال ايران را در پي نداشت و تنها افتخار اين تيم با قهرماني در اولين دوره ليگ برتر بدست آمد. طي اين سالها و در پي نتايج ضعيف پرسپوليس رئيس وقت سازمان تربيت بدني اكبر غمخوار را به عنوان مديرعامل پرسپوليس منتصب كرد تا سياست عدم وابستگي به اشخاص از جمله پروين در پيش گرفته شود. حاصل اين سياست يعني خروج اجباري پروين از پرسپوليس ايجاد دودستگي در باشگاه و هواداران بود كه به شكست كامل و بازگشت پروين انجاميد. در سالهاي پس از افول پرسپوليس، كنار گذاشتن و بازگرداندن پروين و تغييرات متعدد مديريتي آن قدر ناگوار بود كه اين محبوب ترين و مردمي ترين تيم تاريخ ايران نتوانسته تا كنون به جايگاه واقعي خود بازگردد...

پرسپوليس پر افتخارترين تيم حاضر در ليگ برتر كشور است. اين تيم دو بار در فصل هاي 79-80 (اولين دوره) و 86-87 (هفتمين دوره) در ليگ برتربه عنوان قهرماني رسيده است. در فصل 88-89 و 89-90 نيز اين تيم قهرمان جام حذفي باشگاه هاي كشور شد.

پرسپوليس تنها تيمي است كه در اولين دوره ليگ هاي كشور يعني ليگ تخت جمشيد ، ليگ آزادگان و ليگ برتر قهرمان شده است.

پرسپوليس پس از سال ۱۳۴۷، در تمامي ادوار برگزارشده در بالاترين سطح ليگ فوتبال ايران حضور داشته‌است. اين تيم از آغاز تاريخ خود، ۹ بار در بالاترين دسته ليگ فوتبال ايران به قهرماني رسيده (يك جام منطقه‌اي، ۲ جام تخت جمشيد، ۴ جام آزادگان و ۲ جام خليج فارس) و از اين جهت ركورددار است. ۵ بار قهرماني در جام حذفي ايران و يك قهرماني در جام برندگان جام آسيا از ديگر قهرماني‌هاي مهم پرسپوليس‌اند.

پرطرفدارترين باشگاه آسيا
طي سال هاي ابتدايي دهه 60 شمسي با ارايه گزارش آماري از سوي كنفدراسيون فوتبال آسيا(AFC ) پرسپوليس عنوان پرطرفدار ترين تيم آسيايي را به دست آورد. پس از پرسپوليس، داليان چين و الهلال عربستان از حيث تعداد تماشاچي در رتبه هاي دوم و سوم آسيا قرار دارند. البته مدتي شايعه شد كه اين تيم پس از يك تيم برزيلي دومين تيم پرطرفدار دنيا است ولي صحت يا سقم اين مسئله هنوز از سوي مرجعي رسمي تاييد يا تكذيب نشده است.

جاودانگي پرسپوليس
پرسپوليس پس از انقلاب به دلايل حقوقي مدت ها از نام هاي ديگري چون پيروزي به جاي پرسپوليس استفاده مي كرد تا اينكه سرانجام در مرداد ۱۳۹۰؛ در پي دعوي باشگاه عليه شركت فرهنگي ورزشي پرسپوليس، قاضي شعبه ششم دادگاه عمومي مجتمع قضايي شهيد بهشتي راي قطعي به تعلق برند پرسپوليس به باشگاه، و حذف نام پرسپوليس از شركت پرسپوليس سهامي خاص داد و درتاريخ ۲۲ فروردين ۱۳۹۰ محمد رويانيان مدير عامل وقت تيم پيروزي اعلام كرد كه نام اصلي باشگاه به اين باشگاه عودت داده شد و پرسپوليس بار ديگر پرسپوليس شد.